< Vliegveld Ruigenhoek
Een zekere ‘Paul’ legt de geschiedenis van ‘Vliegveld Ruigenhoek’ heel mooi en helder bloot op een site voor modelbouwers, hier zijn verhaal:
In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen was het bestaan van het hulpvliegveld Ruigenhoek wel degelijk bekend bij de Duitsers o.a. door radio-peilingen. Klaarblijkelijk waren dit de verkeerde Duitsers en is deze informatie nooit op de juiste plek terechtgekomen zodat Ruigenhoek letterlijk en figuurlijk buiten schot bleef. Ter voorbereiding van de inval werd er veel gespioneerd en zijn veel luchtfoto’s gemaakt. Waarschijnlijk heeft men niet altijd uit de stortvloed van informatie alle belangrijke zaken kunnen halen. En dat was niet alleen het geval met Ruigenhoek maar ook bijvoorbeeld bij de aanval op vliegveld Valkenburg waarbij een flink aantal Ju-52 in de drassigheid belanden doordat men niet goed op de hoogte was van de gesteldheid van het veld.
Ligging
Het veld Ruigenhoek (ook wel vliegveld Noordwijkerhout genoemd) lag iets ten noorden van Noordwijkerhout, ingesloten tussen twee duinenrijen. Tegenover het veld lag psychiatrisch ziekenhuis Sancta Maria. Feitelijk lag het op Noordwijks grondgebied. Tegenwoordig zijn hier bollenvelden te vinden. In de buurt lagen nog twee hulpvliegvelden van de ML, De Zilk en iets noordelijker Vogelenzang. Van deze drie heeft Ruigenhoek, met zo’n zestig missies gedurende de Meidagen, veruit de meeste activiteit gekend. Ruigenhoek is een gehucht tussen Noordwijkerhout en De Zilk. Het huidige zweefvliegveld op het Langeveld wordt ook nog wel eens verward met Ruigenhoek maar dit ligt iets noordelijker. Ter verduidelijking heb ik alles even in een kaartje getekend.
Hoe zag het veld eruit?
Van oorsprong was het terrein redelijk vlak en werd begrensd door weiland, groenteteelt, bos en recreatieterrein. In 1939 is het terrein door werklozen in orde gemaakt als noodvliegveld met een max. startlengte van zo’n 800 meter. Rond die periode zijn ook de naburige hulpvliegvelden De Zilk (ca. 400 x 600m) en Vogelenzang in gebruikt genomen. De oorspronkelijke sloten en greppels waren gedempt en daarover had men brede teerstroken over het veld aangebracht die er vanuit de lucht uitzagen als sloten. Dit maakte ontdekking van het veld een stuk moeilijker.
De vliegtuigen konden normaal over deze nepsloten starten en landen. Helaas was niet iedereen hiervan op de hoogte en zijn hierdoor nog twee D-XVII-toestellen gecrashed. Centraal op het terrein stond het gebouw “Zonne-weelde”van de Haagse Jeugdvereniging die er vakanties organiseerde. Dit fungeerde in de oorlogsdagen als een soort legerings-en luchthavengebouw. Later in de oorlog is het beschadigd geraakt doordat een V-1 tegen het gebouw stuiterde na een mislukte lancering vanaf Vogelenzang. Ook het gebouw van het nabijgelegen kampeercentrum en de jeugdherberg zijn door de militairen gebruikt. Personeel werd ondergebracht in tenten of was ingekwartierd in het naburige Noordwijkerhout.
Er heeft ook nog een hangar op het veld gestaan. Het is niet helemaal duidelijk of dit een soort open hangaar was of dat deze nog niet voltooid is geweest. Wat mij nu bekend is, is dat aan de rand van het veld een stuk of zeven vliegtuigopstelplaatsen gecreëerd waren. De opstellingen waren ca. een halve meter schuin uitgegraven en mogelijk voorzien van een beschoeiing van houten planken waartegen aarde wallen waren opgeworpen tegen scherfschade.
Om de vliegtuigen aan het zicht te onttrekken was er gebruik gemaakt van camouflage met netten en takken en de natuurlijke begroeiing. Het veld werd verdedigd met luchtafweergeschut o.a. aan de oostkant van het veld en bij de kruising van wegen bij het gehucht Ruigenhoek ten noorden van het veld. Er zijn helaas geen foto’s van het veld bekend die gemaakt zijn gedurende de Meidagen. Het veld was voor buitenstaanders niet te bereiken, alle toegangswegen waren afgesloten. Na de capitulatie zijn er wel mensen uit de buurt op het veld geweest en deze hebben vooral foto’s van de uitgebrande wrakken gemaakt. Op een van die foto’s is eerdergenoemde hangar deels zichtbaar.
Tijdens de bezetting is het veld door de Duitsers gebruikt als schijnvliegveld. Werklozen uit Noordwijkerhout werden hier korte tijd tewerkgesteld en hebben m.b.v. strobalen schuilplaatsen gemaakt en ca. 12 tot 15 houten decoys (nepvliegtuigen) neergezet. In de loop van 1940 zijn verspreid over het terrein 4 meter hoge palen neergezet om eventuele vijandelijke luchtlandingen te voorkomen. Deze palen stonden ca. 25 meter uit elkaar en waren met draden verbonden. Op een aantal centrale palen waren explosieven aangebracht die door deze draden geactiveerd konden worden. In de periode 1957-1963 is het terrein door ruilverkaveling nogal van karakter veranderd en er is van het vliegveld nu niets meer terug te vinden.
De vliegtuigen
Op Ruigenhoek was vanaf begin april 1940 de IIIe Verkenningsgroep gestatio-neerd met vier Koolhovens FK-51 en negen stuks Fokker C.Vd. De vliegtuigen waren goed verspreid over het veld opgesteld zodat niet alle toestellen in één klap uitgeschakeld konden worden (wat o.a. met veel G-1’s op Bergen wel gebeurde). De Duitse inval viel de mensen op het veld nogal rauw op het dak toen er vroeg in de ochtend een D.XXI landde met het bericht dat het hommeles was. Men sliep nog. Ruigenhoek was in rep en roer en er zouden nog een paar hele roerige dagen bijkomen. Als een van de eersten vertrok vlieger Van Liempd met zijn waarnemer Van Huizen met een Koolhoven FK-51 voor een verkenningsvlucht naar het pakweg 12 km zuidelijker gelegen vliegveld Valkenburg. Helaas moest de 426 voortijdig terugkeren omdat de Lewismitrailleur weigerde. Daarmee was de oorlogscarrière voor de Fk-51 ook meteen ten einde want gedurende de Meidagen zijn deze niet meer in actie gekomen.
Het veld werd een toevluchtsoord voor allerlei ML-toestellen en heeft een belangrijke rol gespeeld in de diverse missies o.a. naar de Grebbe-stellingen. Vooral de oude Fokkers C.Vd ’s (1926!) hebben opvallend bijgedragen aan de strijd. Het is in die dagen een komen en gaan geweest van C.Vd’s, C.X-en, T.V-en en D.XXI-en. Zelfs de zwaar verouderde D-XVII werd opgetrommeld om de vijand te bestrijden en heeft geopereerd van dit veld. Op de 14e mei zijn de overgebleven toestellen waaronder een Fokker T.V die op 10 mei met een defecte motor was komen te staan op het veld in brand gestoken/ geschoten. Volgens ooggetuigen hebben de ontploffende munitie en brandstoftanks een enorm kabaal opgeleverd. Twee Fokkers C.X zijn deze dans ontsprongen en zijn uiteindelijk in Frankrijk terechtgekomen.
